کابل اعلام حریق چیست ؟
کابل اعلام حریق یا همان کابل ضد آتش به کابلی گفته می شود که می تواند حرارت مستقیم و شعله آتش را در یک بازه زمانی مشخص تحمل کند ، میزان حرارت و زمان قابل تحمل کابل ، بسته به استانداردهای آن متفاوت است.
همیشه بروز مشکل در سیستم برق کشی ساختمان ها و خودرو ها ، یکی از مهمترین عوامل بروز سانحه و آتش سوزی بوده است ، از طرفی همواره هزینه های مربوط به پیشگیری از سوانحی همچون آتش سوزی بسیار کمتر از خسارات وارد شده از خود سانحه است ، از این رو می توان به اهمیت بالا بردن سطح ایمنی سیستم های برق کشی پی برد.
کابل سیستم های اعلام حریق مطابق با استانداردهای بین المللی و قوانین آتش نشانی های محلی پیشنهاد می شود که از نوع کابل های ضد حریق (مقاوم در برابر حریق) ، Fire resistant یا Fire Retardant باشند.
یکی از مهم ترین تائیدیه هایی که در حال حاضر توسط شرکت آتش نشانی مورد قبول می باشد ، تائیدیه LPCB می باشد ، تائیدیه دیگری که برای کابل اعلام حریق بسیار حائز اهمیت می باشد ، تائیدیه سازمان آتش نشانی است.
نکته :
توجه داشته باشید به هنگام ساخت تاسیسات برقی کابل های اعلام حریق را با کابل های ضد شعله اشتباه نگیرید ، اساس کار کابل های ضد شعله به این صورت است که فقط از انتشار آتش جلوگیری می کند ، اما کابل های اعلام حریق به گونه ای طراحی می شوند تا مدار امکان فعالیت در برابر آتش را برای مدتی مشخص داشته باشد.
ساختار کابل های اعلام حریق
این کابل ها به کابل های نسوز اعلام حریق نیز شهرت دارند ، روکش این کابل ها می توانند انواع مختلفی داشته باشند ، به عنوان مثال; ساختار برخی از این کابل ها از نوع کابل اعلام حریق LSZH که حروف اختصاری عبارت Low Smoke Zero Halogen است و باعث شده دو ویژگی کم دود بودن و فاقد گازهای کشنده بودن به این کابل ها اضافه شود و برخی دیگر نیز به روکش های سیلیکونی مجهز شده اند تا در برابر شعله و حرارت از خود مقاومت نشان دهند.
هادی این کابل ها از مس قلع اندود است که استانداردهای بین المللی را پشت سر گذاشته است ، همچنین این کابل ها برای جلوگیری از جذب نویزهای موجود در محیط ، به یک لایه پوشش پلی استر در زیر سیم تخلیه نیز مجهز شده اند.
انواع کابل های اعلام حریق
کابل های اعلام حریق سیلیکونی
کابل ضد حریق سیلیکونی از جمله کابل‌هایی است که دارای ترکیبات مصنوعی بوده و با تنوع زیاد در اشکال مختلف تولید شده است ، این کابل‌ها قابلیت مقاومت بالا در دمای منفی 60 تا 250 درجه سانتی گراد را دارند ، کابل ضد حریق در واقع دارای روکشی از جنس سیلیکون نسوز است.
کابل های شیلدار
کابل های شیلد دار دارای لایه ای به عنوان محافظ داخلی می باشند ، این دارا بودن محافظ این امکان را به کابل می دهد تا بتواند اطلاعات داخل کابل را حفظ کرده و از وارد شدن صدمه به مدار برای مدت کوتاهی جلوگیری کند ، از طرفی اگر این شیلد وجود نداشته باشد ممکن است کابل ها در مجاورت میدان های مغناطیسی هم دچار اختلال شده و باعث ایجاد نویز و امواج مخرب در مدار شوند.
انواع کابل شیلددار اعلام حریق
کابل با شیلد نواری : این شیلدها به شکل نوارهایی در ساختمان کابل به کار می روند و همچون محافظ های الکترومغناطیسی عمل می کنند. این شیلدها دارای پوشش 100 درصدی هستند و تا حد زیادی در دفع نویز مؤثر هستند.
کابل با شیلد بافت : این کابل ها شیلدهایی همچون سیم های به هم بافته شده دارند که سبب افزایش انعطاف پذیری و افزایش مقاومت در برابر پارگی می شود ، اما این شیلدها می توانند پوشش 90 درصدی ایجاد کنند ، به همین دلیل به مقدار بسیار ناچیز جذب نویز برای آن ها وجود دارد.
کابل با شیلد ترکیبی : این کابل ها شیلدهایی هم از نوع نواری و هم از نوع بافت دارند و دلیل آن هم این است که پوشش بهتری حاصل شود ، شیلد بافته شده در این مدل کابل ها تراکم کمتری دارد ، در این کابل ها اگر بخشی از شیلد نواری پاره شود ، شیلد بافته شده همچنان متصل است.
کابل با شیلد بافت چند لایه : از بهترین کابل های شیلددار نسوز می توان به این مدل کابل ها اشاره کرد ، این کابل ها دارای بیشترین میزان پوشش در برابر نویز هستند و از دو یا سه لایه شیلد بافته شده با تراکم بالا در ساختار خود استفاده کرده اند.
انواع کابل نسوز اعلام حریق
کابل نسوز اعلام حریق 250 درجه سانتیگراد
به کابل هایی که در دمای 250 درجه‌ی سانتیگراد قادر به انتقال جریان بدون هیچ مشکلی هستند کابل های نسوز 250 درجه گفته می‌شود ، این کابل ها در واقع کابل های مقاوم در برابر حرارت هستند که در بازار به عنوان کابل نسوز شناخته می‌شوند ، جنس روکش این کابل‌ها از سیلیکون است ، سیلیکون مقاومت دمایی بالایی دارد و بنابراین در دما های بالای ناشی از حریق آسیبی نمی‌بیند ، کابل های نسوز سیلیکونی می‌توانند شیلددار و دارای شیلد بافته شده و یا بافته نشده دارای یک فویل فلزی با یک سیم تخلیه جهت تخلیه و مقابله با نویز های محیط و همینطور بدون شیلد باشند.
کابل اعلام حریق 750 درجه سانتیگراد
اغلب کابل های اعلام حریق که روکش سیلیکونی دارند تا بیش از 90 دقیقه توان تحمل حرارتی در حدود 700 الی 800 درجه سانتیگراد را دارند ، این توان تحمل در کابلهای PVC شاید در همین مقدار باشد اما زمان تحمل پذیری آنها به حد قابل ملاحظه‌ای کمتر است ، یکی از کابل هایی که توان تحمل این درجه حرارت را دارد کابل نسوز اعلام حریق خارجی برند کویسل است. کابل اعلام حریق کویسل متعلق به یک شرکت ایتالیایی است که کابلهای اعلام حریق خود را با کیفیت بالا و عایق سیلیکونی با قابلیت تحمل دما تا 850 درجه‌ی سانتیگراد تولید می‌کند ، محصولات این برند بعلاوه دارای تاییدیه های BASEC وLPBC است.
کابل اعلام حریق 900 درجه سانتیگراد
کابل اعلام حریق کابلی است که می‌تواند حداقل به مدت 90 دقیقه در برابر حرارت مستقیم 900 درجه جریان الکتریکی را بدون هیچ گونه نقصی از خود عبور دهد ، کابل اعلام حریق پس از مواجهه با آتش روکش خود را از دست می‌دهد اما نوار میکایی که بر روی هادی مسی کشیده شده خود را حفظ کرده و انتقال جریان بدون نقص ادامه پیدا می‌کند. بعضی از کابل های نسوز اعلام حریق در برابر پاشیده شدن آب نیز مقاوم هستند ، این یعنی در هنگام حریق که پوشش عایقی کابل از بین می‌رود اگر سیستم اطفای آبی نیز در محل نصب شده باشد این کابل‌ها نسبت به آب هم مقاوم هستند ، البته توجه داشته باشید در مکان هایی که امکان ضربه ، آسیب یا جویدگی نیز وجود دارد کابل‌ها باید حفاظت مکانیکی هم داشته باشند. برای حفاظت سیم های آژیرها و چراغ ها می‌توان آن ها را در داخل دیوار به صورت توکار زیر 12 میلی‌متر گچ قرار داد.
تعاریف کابل با قابلیت های مهم آتش سوزی
کابل های تک هسته ای و چند هسته ای مقاوم در برابر آتش – کابل PH30 / PH60 / PH120 – دارای درجه آتش
| Fire proof cable duration | Applications | |
|---|---|---|
| PH30 | Fire rated 30 minutes | برنامه های کاربردی کابل های ضد آتش PH30 برای مصارف اضطراری که مدار باید تا 30 دقیقه بماند مناسب است. |
| PH60 | Fire rated 60 minutes (1 hour) | کابل های PH60 در مصارف اضطراری به ویژه روشنایی اضطراری به BS5266 که در صورت آتش سوزی نیاز به عملکرد مدار طولانی تر دارند استفاده می شود |
| PH120 | Fire rated 120 minutes (2 hours) | کابل های PH120 برای دسترسی به نیازهای شما به یک متخصص در 120 مرتبه افزایش یافته است ، همچنین می توانید از این طریق سفارش دهید ، این بلوک را نیز در اختیار شما قرار می دهد و یا مرتفع از آپارتمان ها است که می خواهند به بهترین گزینه ها دسترسی پیدا کنند. |
| Level | Manufacturing British standard | Applications |
|---|---|---|
| Standard fire resistance | BS7629-1, BS EN 50200 PH30, PH60 and PH120 | کابل های تک هسته ای و کابل های چند هسته ای مقاوم در برابر آتش برای BS5839-1 (اکثر سیستم های اعلام حریق و اعلام حریق) ، BS5266 (مدارهای روشنایی اضطراری و برنامه های استاندارد) و BS8519 (ایمنی زندگی و آتش نشانی) مدارهای کنترل دسته 1. در مواردی که از استاندارد BS5839-1 استفاده می شود ، کابل های استاندارد در برابر آتش باید در نظر گرفته شوند که با روش های مناسب پشتیبانی و اتصال ، مقاومت کافی در برابر اثرات آتش سوزی را ایجاد کنند. |
| Enhanced fire resistance | BS7629-1, BS8434-2, BS EN 50200 PH30, PH60 and PH120 | کابلهای مقاوم در برابر آتش در اکثر ساختمانهای عمومی یا پیچیده مورد نیاز سیستمهای اضطراری برای حداقل دو ساعت (PH120) مطابق با مدارهای کنترل BS8434-2 و BS8519 طبقه 1 و 2 بکار می روند. از آنها برای ساختمانهای غیرمشخص با تخلیه مرحله ای ، ساختمانهای بدون چاپ به طول بیش از 30 متر استفاده می شود و در جایی که طراح ، مشخص کننده یا مقام اجراء آن را تعیین کند ، براساس خطر آتش سوزی لازم است. |
تفاوت مهمی بین کابل های مقاوم در برابر آتش و کابلهای مقاوم در برابر شعله وجود دارد ، حتی اگر هر دو برای بدست آوردن طبقه بندی مربوطه تحت آزمایش های مختلف عملکرد آتش سوزی قرار گیرند.
کابل های ضد آتش یا آتش سوزی برای حفظ یکپارچگی مدار طراحی شده اند و در مدت زمان مشخصی تحت شرایط مشخص به کار خود ادامه می دهند. تمایز بین این دو در مورد حفظ مدارهای مهم مورد نیاز برای ایمنی زندگی یا خاموش بودن ایمن و فوری ضروری است.
| Fire resistant (fire rated) cables | در صورت وجود آتش همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد ، از این رو مرجع آنها به عنوان کابل های مدار یکپارچگی است ، این شامل کابل های PH30 ، PH60 و PH120 است |
| Flame retardant cables | عملکرد آتش محدود به عدم انتشار آتش است. |
مشخصات فنی کابل اعلام حریق
ویژگی های کابل اعلام حریق
کم دود بودن کابل (استاندارد IEC 61034-1/2) : کابل های ضد آتش باید از مواد اولیه مرغوبی ساخته شده باشند و سیلیکون آن ها باکیفیت باشد تا کمترین میزان دود را از خود تولید کنند.
ضد حریق بودن (استانداردهای IEC 60331-21 و BS 6387) : برخی از قسمت های سیستم اعلام حریق همانند آژیرها ، منابع تغذیه و … باید در زمان آتش فعال باشند تا بتوانند در زمان آتش سوزی نیز به عملکرد خود ادامه دهند ، این کابل ها نمی سوزند و در نتیجه ارتباط میان اجزای سیستم حتی در زمان آتش سوزی نیز برقرار می ماند.
ضد شعله بودن (استاندارد IEC 60332-2/3) :این کابل ها نباید شعله ور شوند زیرا در غیر این صورت امکان دارد سایر اجزای سیستم اعلام و اطفا حریق نیز صدمه ببینند و از کار بیفتند ، هم چنین شعله ور شدن کابل سبب انتقال آتش به دیگر نقاط ساختمان می شود.
تولید نکردن گازهای سمی (استاندارد IEC 60754-1/2) : کابل ضد حریق LSZH یک نوع کابل نسوز است که در ساختار آن از هیچ گونه ماده هالوژنی استفاده نشده است ، به همین دلیل ، در صورت بروز آتش سوزی دود سمی از خود تولید نمی کند.
شیلد و فویل : وجود شیلد در کابل های نسوز سبب می شود تا امواج و نویزهای مغناطیسی بر روی عملکرد کابل اثرگذار نباشد ، به همین دلیل بهتر است از کابل شیلددار اعلام حریق و یا کابل هایی استفاده شود که از فویل در ساختمان داخلی آن ها استفاده شده است.
کاربرد کابل های اعلام حریق
این کابل ها به منظور بالابردن سطح ایمنی ، اطفا و اعلام حریق کاربرد دارند به همین دلیل در سیستم های کنترل ، ردیابی ، حفاظتی و هشدار ، سیستم های آتش یاب ، مراکز فرماندهی ، سیستم های اعلام و ارتباط صوتی در ساختمان های بلند ، هتل ها ، مجتمع های تجاری ، مدارس ، مؤسسات آموزشی ، بیماستان ها و ... کاربرد دارند.
حفظ و یکپارچگی مدار : از این کابل در مدارها استفاده می‌شود به همین دلیل در صورت وقوع آتش سوزی مدارهای الکتریکی کاملا سالم می‌مانند و یکپارچگی آنها کاملا حفظ می‌شود ، این کابل‌ها ایمنی سیستم را حفظ می‌کنند.
جلوگیری از گسترش آتش : این کابل ها از گسترش آتش جلوگیری می‌کنند و برای محیط هایی که از مواد آتش زا استفاده می‌کنند ، گزینه مناسبی است.
سیستمهای اعلام و اطفاء حریق : یکی دیگر از کاربردهای کابل ضد حریق استفاده در سیستم های اعلام و اطفاء حریق است ، در این سیستم‌ها به دلیل عدم سوختن و عدم پخش شعله از کابل ضد حریق سیلیکونی استفاده می‌شود.
سیستم ابزار دقیق و کنترل : یکی از مهم ترین کاربرد های کابل ضد حریق استفاده در سیستم های ابزار دقیق و کنترل است ، این سیستم ها نقش کنترلی دارند و به همین دلیل نسبت به حریق حساس هستند ، در صورت وقوع آتش سوزی فعالیت خود را از دست می‌دهند ، به همین دلیل از کابل ضد حریق استفاده می‌شود.
تلفن و پیجینگ : در سیستم تلفن و پیجینگ نیز از کابل ضد حریق استفاده می‌شود تا در زمان وقوع آتش سوزی سیستم تلفن و پیچ کاملا فعال و قابل دسترس باشد ، این سیستم‌ها نقش ارتباطی درون سازمانی و برون سازمانی را بر عهده دارند و فعال بودن آنها در هر شرایطی ضروری است.
تفاوت کابل نسوز و اعلام حریق چیست ؟
از نظر ساختار ، درصد خلوص ، استاندارد و تائیدیه های مورد نیاز این دو نوع با هم متفاوت می باشند ، به عنوان مثال گواهی LPCB مربوط به کابل ضد حریق می باشد و برای سیم نسوز نیاز به گواهی ال پی سی بی نیست ، اما آن ها شباهت های زیادی با هم دارند که موجب اشتباه کاربران شده است ، بطور معمول اگر موارد استثناء را در نظر نگیریم و مدت زمان زیادی برای تحمل درجه حرارت مد نظر ما باشد. می توانیم کابل اعلام حریق را نوع پیشرفته نسوز در نظر بگیریم.
